در دنیای پیچیده رمزارزها، بسیاری از پروژه‌ها با وعده‌هایی بزرگ وارد میدان می‌شوند، اما تنها تعداد کمی از آن‌ها می‌توانند به جایگاهی پایدار در این بازار پررقابت دست پیدا کنند. یکی از این پروژه‌ها که از همان ابتدا سر و صدای زیادی به پا کرد، ارز دیجیتال ایاس (EOS) بود.
حالا، چند سال پس از آغاز به کار ایاس و پشت سر گذاشتن فراز و نشیب‌های متعدد، این سؤال برای بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار مطرح است: آیا آینده‌ای روشن در انتظار ایاس است؟ آیا این پروژه می‌تواند جایگاه از‌دست‌رفته خود را بازیابد یا باید آن را رمزارزی فراموش شده دانست؟
در این مقاله تلاش می‌کنیم با نگاهی دقیق به تاریخچه، ویژگی‌ها، عملکرد گذشته و برنامه‌های آینده ایاس، چشم‌انداز این ارز دیجیتال را بررسی کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که آیا سرمایه‌گذاری در ایاس در سال‌های پیش‌رو تصمیمی منطقی است یا خیر.
ایاس چیست؟
ایاس (EOS) یک پلتفرم بلاکچینی متن‌باز است که با هدف پشتیبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز (Decentralized Applications) یا (dApps) در مقیاسی وسیع طراحی شده است. این شبکه برای اولین بار در سال 2017 توسط شرکت بلاک دات‌وان (Block.one) معرفی شد و به سرعت توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان را به خود جلب کرد.
ایاس با شعار «بلاکچینی برای برنامه‌های کاربردی صنعتی» وارد صحنه شد و وعدة حل مهم‌ترین چالش‌های بلاکچین‌های سنتی، به ویژه اتریوم، را داد: مقیاس‌پذیری، سرعت و کارمزدهای پایین.
معماری و تکنولوژی پشت ایاس
پلتفرم ایاس بر پایه نرم‌افزاری به نام EOSIO ساخته شده که توسط بلاک دات‌وان توسعه داده شده است. EOSIO یک سیستم بلاکچینی ماژولار و با کارایی بالاست که امکان ایجاد بلاکچین‌های سفارشی را فراهم می‌کند.
برخلاف بسیاری از پلتفرم‌های بلاکچینی که از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کنند، ایاس بر پایه اثباتسهامنمایندگی‌شده (Delegated Proof of Stake) یا (DPoS) عمل می‌کند.
در این مدل، دارندگان توکن ایاس می‌توانند نمایندگانی را برای تولید بلوک‌های تراکنش انتخاب کنند. این رویکرد باعث افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها و کاهش مصرف انرژی می‌شود، اما در عین حال انتقاداتی هم به دلیل متمرکز بودن نسبی قدرت در دست تعداد محدودی از «تولیدکنندگان بلوک» مطرح شده است.
ویژگی‌های اصلی ایاس
- سرعت بالا و مقیاس‌پذیری گسترده: ایاس ادعا می‌کند قادر است هزاران تراکنش در ثانیه را پردازش کند، چیزی که بلاکچین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم در نسخه‌های اولیه خود از آن ناتوان بودند.
- کارمزد نزدیک به صفر برای کاربران: برخلاف شبکه‌هایی مانند اتریوم که کارمزد هر تراکنش (Gas fee) را از کاربران دریافت می‌کنند، در ایاس کاربران می‌توانند منابع محاسباتی مانند سی‌پی‌یو و رم را استیک کنند و به نوعی از پرداخت کارمزد مستقیم اجتناب کنند.
- امکان اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز پیچیده: پلتفرم ایاس به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های غیرمتمرکز قدرتمندی با رابط‌های کاربری پیشرفته و عملکرد بالا ایجاد کنند.
عرضه اولیه (ICO) تاریخی
عرضه اولیه توکن EOS یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین عرضه‌های تاریخ رمزارزها بود. این عرضه که از ژوئن 2017 تا ژوئن 2018 به مدت یک سال ادامه داشت، در نهایت بیش از 4 میلیارددلار سرمایه جذب کرد. این عدد باعث شد تا ایاس توجه رسانه‌ها و تحلیل‌گران را به طور گسترده‌ای به خود جلب کند.
عملکرد تاریخی ایاس
ارز دیجیتال ایاس از زمان عرضه اولیه بسیار موفق خود در سال 2017، یکی از پر سر و صداترین پروژه‌های بلاکچینی بود. اما عملکرد قیمتی و جایگاه آن در بازار رمزارزها فراز و نشیب‌های قابل‌توجهی را تجربه کرده است. در این بخش، نگاهی به مهم‌ترین رویدادها و روندهای قیمتی این رمزارز از آغاز تا به امروز خواهیم داشت.
دوران اوج: 2017 تا اوایل 2018
ایاس در ژوئن 2017 وارد بازار شد و در مدت کوتاهی به یکی از 10 رمزارز برتر جهان از نظر ارزش بازار تبدیل شد. در مه 2018، همزمان با اوج‌گیری بازار صعودی کلان، قیمت ایاس به حدود 18 دلار رسید. این رشد چشمگیر ناشی از هیجانات بازار، تبلیغات گسترده شرکت بلاک دات.وان و انتظارات بالا از شبکه EOSIO بود.
افت پس از عرضه اولیه و چالش‌های فنی
پس از پایان عرضه اولیه در 2018، شبکه اصلی ایاس راه‌اندازی شد. هرچند این رویداد یک نقطه عطف مهم بود، اما خیلی زود مشکلات و انتقادات فنی آشکار شدند. از جمله نگرانی‌هایی در مورد متمرکز بودن مدل DPoS، عملکرد نه چندان روان برخی برنامه‌های غیرمتمرکز، و همچنین تأخیر در ارائه ابزارهای توسعه‌دهندگان.
از نیمه دوم 2018 تا انتهای 2019، قیمت ایاس روندی نزولی داشت و تا زیر 3 دلار سقوط کرد. این در حالی بود که بسیاری از توسعه‌دهندگان هم شروع به ترک اکوسیستم ایاس کردند و پروژه‌های جدیدتر مثل پولکادات، سولانا و آوالانچ توجه بازار را به خود جلب کردند.
سال‌های 2020 تا 2022: نوسانات جزئی و از دست دادن جایگاه
در این بازه زمانی، ایاس همچنان در بازار حضور داشت اما دیگر مانند گذشته در مرکز توجه نبود. قیمت آن در سال 2020 عمدتاً بین 2 تا 5 دلار در نوسان بود و در بازار صعودی سال 2021، تنها توانست برای مدت کوتاهی به بالای 6 دلار بالا برود که همچنان بسیار پایین‌تر از سقف تاریخی 2018 بود.
علاوه بر این، مشکلات حقوقی و دعوی قضایی علیه شرکت بلاک دات.وان از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) هم سایه‌ای سنگین بر آینده این پروژه انداخت. اگرچه این شرکت با پرداخت جریمه، پرونده را بست، اما اعتماد عمومی به پروژه خدشه‌دار شد.
2023 تا کنون: تلاش برای احیا
در سال‌های اخیر، جامعه کاربران و توسعه‌دهندگان باقی‌مانده ایاس اقدام به تشکیل نهادی مستقل به نام بنیاد شبکه ایاس (ENF) کردند. این بنیاد سعی دارد بدون اتکا به بلاک دات.وان، اکوسیستم ایاس را دوباره احیا کند. مهاجرت از EOSIO به فورکی جدید با نام انتلوپ (Antelope)، تلاش‌هایی برای جذب توسعه‌دهندگان و راه‌اندازی مجدد برخی پروژه‌های دیفای، از جمله اقدامات مهم این دوره بوده‌اند.
با این حال، قیمت ایاس در سال 2023 و 2024 نتوانسته به شکل پایداری رشد کند و عمدتاً بین 0.5 تا 1.5 دلار در نوسان بوده است. حجم معاملات هم کاهش یافته و نشانه‌ای از بازگشت اعتماد گسترده هنوز مشاهده نمی‌شود.
مزایای ایاس
1. سرعت بالا و مقیاس‌پذیری قابل توجه
یکی از ادعاهای اصلی ایاس از ابتدا این بود که می‌تواند هزاران تراکنش را در ثانیه پردازش کند. برخلاف بیت کوین یا اتریوم (نسخه‌های اولیه)، شبکه ایاس به دلیل استفاده از مکانیسم اجماع اثبات سهام نمایندگی‌شده (DPoS) قادر به تأمین سرعت بالا در پردازش داده‌هاست. این موضوع به ویژه برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز بسیار اهمیت دارد.
2. کارمزد بسیار پایین (نزدیک به صفر)
در شبکه ایاس، کاربران به جای پرداخت کارمزد به ازای هر تراکنش، منابع شبکه مثل سی‌پی‌یو، رم و NET را استیک می‌کنند. این مدل باعث می‌شود که کاربران فعال در شبکه بتوانند بدون پرداخت هزینه‌های مستقیم، فعالیت کنند. این مزیت می‌تواند برای توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز بسیار جذاب باشد.
3. طراحی برای برنامه‌های غیرمتمرکز با کارایی بالا
ایاس از ابتدا با هدف میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز مقیاس‌پذیر و حرفه‌ای طراحی شد. این پلتفرم دارای ویژگی‌هایی همچون حساب‌های کاربری انسانی‌خوان، سطوح دسترسی قابل تعریف، و تأخیر کم در تراکنش‌هاست که توسعه‌دهندگان را قادر می‌کند برنامه‌هایی با عملکرد مشابه برنامه‌های وب سنتی ایجاد کنند.
4. انعطاف‌پذیری بالا در طراحی قراردادهای هوشمند
ایاس برخلاف برخی بلاکچین‌های دیگر، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که قراردادهای هوشمند را با استفاده از زبان ++C بنویسند. این قابلیت می‌تواند انعطاف و آزادی عمل بیشتری را برای تیم‌های توسعه فراهم کند.
معایب ایاس
1. متمرکز بودن مدل اجماع DPoS
یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که به ایاس وارد شده، تمرکز بیش از حد در انتخاب تولیدکنندگان بلوک است. در سیستم DPoS تنها 21 نماینده اصلی به صورت همزمان بلوک‌ها را تولید می‌کنند، که این موضوع می‌تواند آسیب‌پذیری‌هایی در برابر سانسور یا دست‌کاری شبکه ایجاد کند.
2. خروج تدریجی توسعه‌دهندگان و کاهش محبوبیت
پس از راه‌اندازی شبکه اصلی، بسیاری از توسعه‌دهندگان و پروژه‌های موفق به تدریج ایاس را ترک کردند. این موضوع باعث کاهش تنوع پروژه‌های فعال در شبکه و در نتیجه افت حجم تراکنش‌ها و توجه بازار شد.
3. مشکلات حقوقی شرکت بلاک.وان
شرکت توسعه‌دهنده اصلی ایاس یعنی بلاک.وان در سال 2019 توسط سازمان بورس به دلیل فروش غیرقانونی اوراق بهادار تحت پیگرد قانونی قرار گرفت و با پرداخت 24 میلیون دلار جریمه، این پرونده را بست. این مسئله تأثیر منفی قابل‌توجهی بر اعتماد عمومی نسبت به آینده این پروژه گذاشت.
4. شکاف بین بلاک.وان و جامعه کاربری
بسیاری از اعضای جامعه ایاس بر این باور بودند که بلاک.وان برخلاف وعده‌های اولیه، منابع کافی برای توسعه اکوسیستم اختصاص نداد. این نارضایتی‌ها در نهایت منجر به تشکیل بنیاد شبکه ایاس شد که به صورت مستقل از این شرکت تلاش می‌کند پروژه را احیا کند.
همکاری‌ها، توسعه‌ها و برنامه‌های آینده ایاس
پس از دوران پرحاشیه و افت قابل‌توجه ایاس در بازار رمزارزها، تیم‌ها و جوامع باقی‌مانده حول این پروژه تلاش کرده‌اند با بازسازی زیرساخت‌ها، ایجاد نهادهای جدید و تعریف چشم‌اندازهای تازه، مسیر رشد مجدد این پلتفرم را هموار کنند. در این بخش به بررسی مهم‌ترین تحولات اخیر، همکاری‌ها و نقشه راه آینده پروژه ایاس می‌پردازیم.
تشکیل بنیاد شبکه ایاس (EOS Network Foundation)
در سال 2021، جامعه کاربران و توسعه‌دهندگان ایاس تصمیم گرفتند نهادی مستقل به نام بنیاد شبکه ایاس (به اختصار ENF) تأسیس کنند. این بنیاد توسط YvesLaRose، یکی از چهره‌های برجسته جامعه ایاس، رهبری می‌شود و هدف آن ایجاد شفافیت، حمایت مالی از پروژه‌های توسعه‌ای و بازسازی اعتماد از دست‌رفته در اکوسیستم است.
این بنیاد در عمل به عنوان موتور محرکه توسعه جدید ایاس عمل می‌کند و نقشی مشابه بنیاد اتریوم را برای این شبکه ایفا می‌کند.
مهاجرت از EOSIO به Antelope
یکی از بزرگ‌ترین گام‌های استراتژیک ایاس در سال 2020، قطع کامل وابستگی به نرم‌افزار EOSIO و مهاجرت به نسخه جدیدی با نام انتلوپ (Antelope) بود. انتلوپ یک فورک متن‌باز از EOSIO است که توسط تیم‌های فنی مستقل مانند بنیاد شبکه ایاس، UX Network و Telos توسعه یافته است.
این مهاجرت به شبکه ایاس اجازه داد که کنترل کامل بر توسعه فناوری خود داشته باشد و از انحصار شرکت بلاک دات‌وان خارج شود.
انتلوپ اکنون به عنوان زیربنای فنی ایاس شناخته می‌شود و بهبودهایی در عملکرد، امنیت، و قابلیت اتصال میان‌زنجیره‌ای در آن پیاده‌سازی شده است.
همکاری‌های مهم و سرمایه‌گذاری‌های اکوسیستمی
بنیاد شبکه ایاس بودجه‌ای چند میلیون دلاری برای حمایت از پروژه‌های توسعه‌ای، ابزارهای متن‌باز، و برنامه‌های غیرمتمرکز اختصاص داده است. برخی از مهم‌ترین همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها عبارت‌اند از:
- پوملو (Pomelo): پلتفرم جذب سرمایه عمومی برای پروژه‌های متن‌باز در اکوسیستم ایاس
- ریکاور+ (Recover+): سیستم بازیابی دارایی‌های دزدیده‌شده یا گم‌شده در برنامه‌های غیرمتمرکز
- ماشین مجازی اتریوم ایاس (EOS EVM): نسخه‌ای از ماشین مجازی اتریوم روی ایاس که به توسعه‌دهندگان امکان اجرای قراردادهای اتریوم را با سرعت و هزینه بسیار پایین‌تر فراهم می‌کند.
این اقدامات با هدف جذب دوباره توسعه‌دهندگان و فعال‌سازی اقتصاد اکوسیستم صورت گرفته‌اند.
چشم‌انداز آینده: احیای موقعیت ایاس در بازار
تلاش‌هایی که از سوی بنیاد شبکه ایاس و جامعه ایاس برای احیای موقعیت ایاس به عنوان یکی از بازیگران اصلی فضای وب3 انجام شده است. برنامه‌هایی مانند:
- گسترش قابلیت‌های EOS EVM برای جذب پروژه‌های اتریومی
- بهبود تجربه کاربری و ابزارهای توسعه
- ایجاد برنامه‌های تشویقی برای توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز
- تمرکز بر حاکمیت غیرمتمرکز و شفافیت مدیریتی
همگی با هدف بازسازی اعتماد و رشد پایدار طراحی شده‌اند.
با اینکه رقابت در میان پلتفرم‌های قرارداد هوشمند بسیار شدیدتر از گذشته شده، اما اگر ایاس بتواند اجرای موفقی از این برنامه‌ها داشته باشد، احتمال بازگشت به صف پروژه‌های برتر بازار وجود دارد.
تحلیل آینده ایاس از دید سرمایه‌گذاران
برای ارزیابی آینده یک پروژه بلاکچینی مانند ایاس، سرمایه‌گذاران به مجموعه‌ای از عوامل نگاه می‌کنند که فراتر از قیمت فعلی بازار است. این عوامل شامل تحلیل تکنیکال، فاندامنتال، میزان پذیرش، رقابت، نوآوری، و البته مدیریت جامعه است. در این بخش، نگاهی چندجانبه خواهیم داشت به اینکه چگونه سرمایه‌گذاران به آینده ایاس نگاه می‌کنند.
دلایل امیدوارکننده برای رشد دوباره ایاس
1. بازسازی اعتماد با مدیریت جدید
خروج بلاک دات‌وان از معادله و حضور فعال بنیاد شبکه ایاس به عنوان یک نهاد جامعه‌محور، نشانه‌ای مثبت برای بسیاری از سرمایه‌گذاران بلندمدت است. شفافیت در تصمیم‌گیری و توسعه متن‌باز باعث شده برخی نگاه دوباره‌ای به ایاس داشته باشند.
2. سازگاری با اکوسیستم اتریوم (EOS EVM)
با راه‌اندازی نسخه ماشین مجازی اتریوم (EVM) روی شبکه ایاس، این پلتفرم حالا می‌تواند پروژه‌ها و توسعه‌دهندگان اتریومی را با کارمزد بسیار پایین‌تر و سرعت بیشتر جذب کند. اگر ایاس بتواند بخشی از بازار اتریوم را جذب کند، می‌تواند شاهد رشد جدیدی باشد.
3. قیمت پایین نسبت به سقف تاریخی (پتانسیل رشد بالا)
قیمت فعلی ایاس، بیش از 97 درصد پایین‌تر از سقف تاریخی آن در سال 2018 است. این فاصله قیمتی باعث شده برخی تحلیل‌گران آن را یک رمزارز «ارزان‌تر از ارزش واقعی» بدانند، البته به شرط اینکه توسعه واقعی و تقاضا در شبکه شکل بگیرد.
ریسک‌هایی که سرمایه‌گذاران باید در نظر بگیرند
1. رقابت سنگین در حوزه قراردادهای هوشمند
فضای بلاکچین در سال‌های اخیر شاهد ظهور رقبای قدرتمند مانند سولانا، آوالانچ، آپتوس و سویی بوده است. هر کدام از این پروژه‌ها مزیت‌های فنی یا جامعه‌ای دارند که ممکن است توجه بازار را از ایاس دور کنند.
2. کاهش فعالیت کاربران و توسعه‌دهندگان
طبق داده‌های آن‌چین، تعداد تراکنش‌ها، پروژه‌های جدید و فعالیت‌های کاربران در ایاس نسبت به دوران اوج بسیار کمتر شده است. بدون جذب کاربران واقعی، صرف به‌روزرسانی‌های فنی نمی‌تواند موجب جهش قیمتی پایدار شود.
2. عدم قطعیت درباره بازگشت سرمایه‌گذاران سازمانی
با توجه به سابقه حقوقی شرکت بلاک دات‌وان و عدم تحقق بسیاری از وعده‌های اولیه، هنوز مشخص نیست که سرمایه‌گذاران سازمانی و بزرگ حاضر خواهند شد دوباره وارد اکوسیستم ایاس شوند یا نه.
3. نبود مزیت رقابتی منحصربه‌فرد
اگرچه ایاس ویژگی‌های مثبتی دارد، اما دیگر پروژه‌ها هم اغلب همان ویژگی‌ها را دارند یا حتی در برخی موارد برتری دارند. بدون داشتن یک ویژگی متمایرکننده مشخص، جلب توجه مجدد بازار ممکن است دشوار باشد.
تغییر نام ایاس به «والتا»
ایاس در حال تجربه یک تحول جسورانه است و با ترک برند قدیمی، حالا با نام والتا (Vaulta) به دنبال تبدیل شدن به یک بانک وب ۳ و بازیگری مهم در فضای دیفای سازمانی است.
این تحول کاملاً استراتژیک است و تلفیقی از ابزارهای دیفای با سیستم‌های مالی سنتی محسوب می‌شود. در طرح جدید خدمات متنوعی از جمله مدیریت ثروت از طریق همکاری با شرکت‌هایی مانند exSat و Ceffu ارائه خواهد شد.
همچنین، والتا خدمات پرداخت برای کاربران را فراهم می‌کند تا بتوانند با استفاده از تراکنش‌های سریع و ارزان رمزارزی، تسویه‌های لحظه‌ای را انجام دهند.
والتا به دنبال ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پرتفوی است که در آن کاربران می‌توانند به دارایی‌های واقعی و محصولات جذاب دیفای دسترسی داشته باشند.
این راهبرد توسط شورایمشاورانبانکداری والتا پشتیبانی می‌شود؛ اعضایی همچون لارنسترونگ (مدیر پیشین بایننس کانادا) و مدیران اجرایی از شرکت‌های ATAFinancial و TetraTrust هدایت این تحول را بر عهده دارند.
اما پیش از آغاز به کار رسمی والتا، دارندگان ایاس باید توکن‌های خود را با نسبت 1:1 به توکن جدید A تبدیل کنند.
فرایند سواپ از 14 مه آغاز شده و تا چهار ماه ادامه دارد. این تبدیل در صرافی‌هایی مانند بایننس هم پشتیبانی می‌شود. پس از آن، انتظار می‌رود صرافی‌ها توکن EOS را دی‌لیست کنند.
برای تشویق کاربران به تبدیل توکن، کسانی که توکن A را استیک کنند، بازدهی سالانه 13.8 درصدی دریافت می‌کنند؛ عددی که به مراتب بالاتر از بازدهی‌های زیر 10 درصد در پروژه‌هایی مانند سولانا و اتریوم است.
ایاس؛ یک فرصت بازگشت یا پروژه‌ای فراموش‌شده؟
برای برخی سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، ایاس می‌تواند یک پروژه بالقوه برای رشد باشد؛ به ویژه اگر بتواند جامعه‌ای پویا ایجاد کرده، برنامه‌های غیرمتمرکز موفق جذب کند و مشارکت‌های بزرگی رقم بزند. با این حال، برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار یا کسانی که به دنبال مسیرهای واضح و قابل پیش‌بینی هستند، ایاس ممکن است همچنان گزینه‌ای پرریسک باشد.
در نهایت، تصمیم درباره سرمایه‌گذاری در ایاس نیازمند ترکیب تحلیل تکنیکال، فاندامنتال، و ارزیابی پیوسته از پیشرفت‌های فنی و جامعه‌ای این پروژه است.
نتیجه گیری و چشم‌انداز کلی
پروژه ایاس روزی یکی از بزرگ‌ترین و پرامیدترین نام‌ها در دنیای رمزارزها بود. عرضه اولیه بی‌سابقه آن، فناوری نوآورانه، و وعده‌هایی چون مقیاس‌پذیری بالا و تراکنش‌های بدون کارمزد، توجه زیادی را به خود جلب کرد.
اما در سال‌های پس از آن، با چالش‌هایی جدی مواجه شد؛ از جمله اختلافات مدیریتی، کاهش فعالیت توسعه‌دهندگان، و رقابت شدید از سوی پروژه‌های جدیدتر.
با این حال، تشکیل بنیاد شبکه ایاس و تلاش برای احیای پروژه از طریق جداسازی کامل از شرکت بلاک دات‌وان، نشان دهنده اراده‌ای جدی برای بازسازی برند ایاس است. مهاجرت به زیرساخت انتلوپ، راه‌اندازی ماشین مجازی ایاس، و اختصاص منابع برای جذب توسعه‌دهندگان، همگی گام‌هایی مثبت هستند که اگر با پذیرش واقعی در بازار همراه شوند، می‌توانند آینده‌ای روشن‌تر برای این پلتفرم رقم بزنند.
با توجه به پیشینه قوی ایاس و حجم سرمایه‌گذاری‌های گذشته، نمی‌توان این پروژه را به راحتی از فهرست بازیگران جدی وب 3 حذف کرد. اما مسیر بازگشت به اوج نیازمند اعتمادسازی دوباره، ایجاد موارد استفاده واقعی، و برتری فنی ملموس نسبت به رقباست.
در نهایت، آینده ایاس در گرو ترکیبی از تصمیمات فنی هوشمند، شفافیت مدیریتی و مشارکت گسترده جامعه است. اگر این عوامل در کنار هم قرار گیرند، احتمالاً می‌توانیم شاهد احیای یکی از پروژه‌های قدیمی اما مستعد بازار ارزهای دیجیتال باشیم.
