با رشد بازار ارزهای دیجیتال، استیبل کوین‌ها به ابزارهایی ضروری برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تبدیل شده‌اند. در واقع، استیبل کوین‌ها با بیش از 253 میلیارد دلار ارزش بازار، نقش مهمی در ثبات‌بخشی به دنیای پرنوسان رمزارزها ایفا می‌کنند. در این میان، ارزهای تتر و دای از شناخته‌شده‌ترین دارایی‌ها هستند.
با اینکه هر دو به عنوان جایگزینی قابل اعتماد برای ارزهای فیات عمل می‌کنند، اما در طراحی و مکانیسم عملکرد تفاوت‌های قابل توجهی دارند و مزایا و معایب متفاوتی را به کاربران ارائه می‌دهند. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های دای (DAI) و تتر (USDT) می‌پردازد تا درک بهتری از اهمیت آن‌ها در دنیای رمزارز به دست آورید.
آشنایی با استیبل کوین‌ها
استیبل کوین‌ها نوعی رمزارز هستند که برای کاهش نوسانات قیمتی طراحی شده‌اند و ارزش آن‌ها به دارایی‌های باثبات‌تری مانند ارزهای فیات (مثل دلار آمریکا) یا کالاهایی مثل طلا متصل می‌شود.
استیبل کوین‌ها به عنوان پلی میان نوسانات غیرقابل پیش‌بینی رمزارزها و ثبات دارایی‌های مالی سنتی عمل می‌کنند. استیبل کوین‌ها به ویژه برای معاملات، پوشش ریسک در برابر نوسانات بازار، تراکنش‌های روزمره و استفاده در برنامه‌های امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) بسیار مفید هستند.
هدف اصلی استیبل کوین‌ها این است که مزایای فناوری بلاکچین مانند شفافیت، امنیت و سرعت را با حذف نوسانات قیمتی شدید ارزهایی مانند بیت کوین یا اتریوم ارائه دهند.
آشنایی با استیبل کوین‌های الگوریتمی و دارای پشتوانه
استیبل کوین‌های الگوریتمی:
استیبل کوین‌های الگوریتمی از قراردادهای هوشمند و الگوریتم‌های از پیش تعیین‌شده برای حفظ ثبات خود استفاده می‌کنند. این نوع از استیبل کوین‌ها به جای تکیه بر روش‌های سنتی مانند ذخایر فیزیکی یا وثیقه‌گذاری، از مکانیسم‌های پویا برای تنظیم عرضه و تقاضا در بازار بهره می‌برند.
رمزارز دای از دو بخش تشکیل شده است: بخشی مبتنی بر وثیقه‌گذاری بیش‌ازحد و بخش دیگر شامل مکانیسم‌های تثبیت الگوریتمی است. این مدل ترکیبی، مزایای هر دو رویکرد یعنی ثبات و انعطاف‌پذیری را در خود دارد.
استیبل کوین‌های دارای پشتوانه:
استیبل کوین‌هایی مانند تتر دارای پشتوانه‌ای هستند که معمولاً از دارایی‌های فیات (ارزهای رایج) تشکیل شده‌اند. صادرکننده این نوع توکن‌ها تعهد می‌دهد که به ازای هر توکن صادرشده، معادل آن دارایی در ذخایر نگهداری می‌شود؛ یعنی نسبت 1 به 1 میان توکن‌ها و دارایی‌های پشتیبان حفظ می‌شود. این نوع ساختار ساده است و به همین دلیل سطح بالایی از شفافیت و اطمینان را ارائه می‌دهد.
دای (DAI) چیست؟
دای یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که توسط میکردائو (MakerDAO)، سازمانی مبتنی بر بلاکچین اتریوم، عرضه شده است. این رمزارز که در سال 2017 ایجاد شد، به دلیل حفظ نسبت 1 به 1 با دلار آمریکا بدون اتکا مستقیم به ذخایر فیات، منحصربه‌فرد است. در عوض، دای از سیستمی بر پایه وثیقه‌گذاری بیش‌ازحد (over-collateralization) با سایر رمزارزها، عمدتاً اتریوم، برای حفظ ثبات خود استفاده می‌کند.
سازوکار دای
دای از طریق فرایندی به نام موقعیت‌های بدهی وثیقه‌ای (CDPs) صادر می‌شود. کاربران رمزارزهایی مانند اتریوم را در قراردادهای هوشمند میکردائو قفل می‌کنند و در ازای آن می‌توانند توکن‌های DAI را ضرب کنند.
از آنجایی که ارزش این رمزارزها ممکن است نوسان داشته باشد، دای باید به صورت بیش‌ازحد وثیقه‌گذاری شود؛ به این معنا که کاربران باید رمزارزی بیشتر از ارزش DAI دریافتی خود سپرده‌گذاری کنند (معمولاً 150 درصد یا بیشتر).
مزایای دای
یکی از بزرگ‌ترین مزایای دای، غیرمتمرکز بودن آن است. برخلاف استیبل کوین‌های متمرکزی که به ذخایری وابسته‌اند که توسط یک نهاد مرکزی کنترل می‌شود، دای توسط جامعه آن از طریق سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) اداره می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که دای در برابر سانسور و نظارت‌های قانونی مقاوم‌تر باشد.
علاوه بر این، دای به دلیل پشتیبانی از سوی انواع دارایی‌های رمزنگاری‌شده، دارای میزانی از شفافیت و اعتماد است که ممکن است در استیبل کوین‌های سنتی مبتنی بر فیات وجود نداشته باشد.
تتر (USDT) چیست؟
تتر، یکی از نخستین استیبل کوین‌هایی بود که ساخته شد و در سال 2014 توسط شرکت Tether Limited راه‌اندازی شد. این استیبل کوین به سرعت به محبوب‌ترین استیبل کوین تبدیل شد و همچنان یکی از ارکان مهم اکوسیستم معاملات رمزارزها باقی مانده است.
تتر نسبت 1 به 1 خود با دلار آمریکا را از طریق ذخایر فیزیکی ارز فیات و سایر دارایی‌ها حفظ می‌کند و مدعی است که به ازای هر توکن صادر شده، مقدار معادل آن در قالب دلار یا سایر دارایی‌ها در ذخایر نگهداری می‌شود.
سازوکار تتر
تتر ادعا می‌کند که هر توکن USDT با ذخایری شامل ترکیبی از پول نقد، معادل‌های نقدی و سایر دارایی‌های مالی پشتیبانی می‌شود. این ویژگی تتر را به یک استیبل کوین کاملاً دارای پشتوانه تبدیل می‌کند، هرچند در طول زمان، نگرانی‌هایی درباره شفافیت و ترکیب این ذخایر مطرح شده است.
تتر تحت یک مدل متمرکز و تحت کنترل شرکت Tether Limited فعالیت می‌کند، که این موضوع به آن نقدشوندگی بالایی می‌دهد، اما در عین حال ممکن است آن را در معرض چالش‌های قانونی قرار دهد.
مزایای تتر
بزرگ‌ترین نقطه قوت تتر در پذیرش گسترده و نقدشوندگی بالای آن است. تقریباً تمام صرافی‌های رمزارز از آن پشتیبانی می‌کنند و به همین دلیل به استیبل کوین محبوب معامله‌گران تبدیل شده است. ارزش بازار بزرگ و حجم معاملات بالای تتر، نقدشوندگی بی‌نظیری را فراهم می‌کند که به معامله‌گران اجازه می‌دهد مبالغ بزرگی را سریعاً جابه‌جا کنند بدون اینکه تأثیر زیادی بر قیمت بگذارند.
تفاوت‌های اصلی دای و تتر
متمرکز در برابر غیرمتمرکز بودن
یکی از تفاوت‌های مهم بین دای و تتر در شیوه حاکمیت آن‌ها است. تتر یک استیبل کوین متمرکز است که توسط شرکت تتر صادر می‌شود، در حالی که دای به صورت غیرمتمرکز و از طریق قراردادهای هوشمند و مدیریت جامعه اداره می‌شود. این تفاوت به این معناست که تتر می‌تواند پاسخ‌گویی بیشتری به تقاضاهای قانونی داشته باشد اما در برابر سرکوب‌های قانونی آسیب‌پذیرتر است؛ در حالی که دای مقاومت بیشتری در برابر سانسور دارد.
وثیقه‌گذاری
دای توسط رمزارزها و با سیستم وثیقه‌گذاری بیش‌ازحد پشتیبانی می‌شود، در حالی که تتر پشتوانه‌ای از ذخایر فیات دارد. روش وثیقه‌گذاری دای امکان شفافیت بیشتری را فراهم می‌کند (چرا که به صورت درون‌زنجیره‌ای قابل راستی‌آزمایی است)، اما اگر ارزش دارایی‌های رمزارزی پایه به شدت سقوط کند، می‌تواند موجب نوسان ارزش دای شود.
پشتیبانی تتر از سوی ذخایر فیات در تئوری ثبات بیشتری به آن می‌دهد، هرچند تردیدهایی درباره نحوه حسابرسی این ذخایر وجود دارد.
موارد استفاده
هر دو توکن دای و تتر برای معاملات به طور گسترده استفاده می‌شوند، اما دای در برنامه‌های امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای محبوب‌تر است. ادغام دای در پلتفرم‌هایی مانند میکردائو و کامپاوند، آن را به بخشی حیاتی از حوزه دیفای تبدیل کرده که کاربران می‌توانند در آن بهره دریافت کنند، وام بگیرند و در فارمینگ سود شرکت کنند.
در مقابل، تتر بیشتر در صرافی‌های متمرکز رایج است، به ویژه به دلیل نقدشوندگی و پذیرش بالا که آن را برای جفت‌های معاملاتی و تراکنش‌های با حجم بالا ایده‌آل می‌کند.
مزایا و معایب
مزایای دای:
- غیرمتمرکز و مقاوم در برابر سانسور
- شفاف به دلیل حاکمیت مبتنی بر بلاکچین
- نقشی اساسی در اکوسیستم دیفای
معایب دای:
- نیاز به وثیقه‌گذاری بیش‌ازحد می‌تواند مانعی برای سرمایه‌گذاری باشد.
- احتمال نوسان در شرایط بحرانی بازار به دلیل وابستگی به دارایی‌های رمزارزی.
مزایای تتر:
- نقدشوندگی بسیار بالا و پذیرش گسترده
- ساده در استفاده و دارای پشتوانه‌ی فیات
- مناسب برای معاملات پرتکرار و آربیتراژ
معایب تتر:
- کنترل متمرکز
- نظارت‌های قانونی و نگرانی‌های مربوط به شفافیت ذخایر
عملکرد بازار و میزان پذیرش
ارزش بازار و حجم معاملات
تا سال 1404، تتر بازار استیبل کوین‌ها را با ارزش بازار تقریباً 155 میلیارد دلار در اختیار دارد، در حالی که دای با وجود سهم کوچک‌تر، همچنان سهم قابل توجهی حدود 5 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. همچنین، حجم معاملات تتر به مراتب بالاتر است که نشان‌دهنده استفاده گسترده آن در تقریباً تمامی جفت‌های معاملاتی اصلی و صرافی‌هاست.
میزان پذیرش
تتر توسط تقریباً تمام صرافی‌های متمرکز پذیرفته شده و یکی از بازیگران اصلی در بازارهای معاملاتی جهانی است. در مقابل، دای با وجود ارزش بازار کوچک‌تر، جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌های دیفای پیدا کرده و به ستون فقرات صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و خدمات استیکینگ تبدیل شده است.
سخن پایانی
در مجموع، هر دو استیبل کوین دای و تتر ویژگی‌های ارزشمندی را برای کاربران دنیای رمزارز ارائه می‌دهند، اما نیازهای متفاوتی را برآورده می‌کنند. دای یک استیبل کوین غیرمتمرکز و شفاف است که برای برنامه‌های دیفای بسیار مناسب بوده و به کاربران کنترل بیشتر و امکان مشارکت در حاکمیت را می‌دهد.
در مقابل، تتر یک استیبل کوین متمرکز و دارای پشتوانه فیات است که به خاطر نقدشوندگی بالا و پذیرش گسترده شناخته می‌شود.
در نهایت، انتخاب بین دای و تتر به نیازهای کاربر بستگی دارد؛ اینکه آیا هدف شما غیرمتمرکز بودن و استفاده در دیفای است یا نقدشوندگی و سهولت استفاده. فارغ از انتخاب شما، هر دو استیبل کوین بخش‌های حیاتی از دنیای رمزارز به شمار می‌آیند.
